POLITYKA PRZEDSIĘBIORSTWA W ZAKRESIE SZKOLEŃ JAKO POZAMATERIALNEGO
INSTRUMENTU MOTYWOWANIA

W dobie dynamicznie zmieniającego się otoczenia, wysokiej konkurencji oraz gwałtownego wzrostu roli wiedzy niezwykle istotnym elementem okazuje się zaplanowanie polityki szkoleniowej w organizacjach. Rosnące zainteresowanie przedsiębiorstw i pracowników permanentnym rozwojem kwalifikacji jest pomału zaspokajane dzięki coraz liczniejszym na polskim rynku wydawniczym publikacji na temat planowania, wdrażania i realizowania procesów szkoleniowych w organizacjach.
Wiedza uważana jest nie tylko za istotną cechę współczesnej ekonomii, ale staje się powoli zasadą organizacji całych społeczeństw. Coraz częściej zasób posiadanej wiedzy oraz sposób jego wykorzystywania będzie przesądzać o pozycji w wysoce konkurencyjnym otoczeniu jednoczącej się Europy. Dlatego niejednokrotnie mówimy o końcu ery społeczeństwa przemysłowego i przejściu do społeczeństwa wiedzy.
Dla pracodawców i pracobiorców oznacza to uznanie szeroko rozumianych kwalifikacji za podstawowy czynnik przewagi konkurencyjnej. Do rządów należy zaś tworzenie warunków instytucjonalnych, promujących szkolenie ustawiczne i zachęcających pracodawców do inwestowania w kapitał ludzki.
Rozwój edukacji zawodowej, dającej możliwość zmniejszenia bezrobocia i wzrost produktywności gospodarki, związany jest ze wzrostem roli sektora MŚP.
Znaczenie szkoleń pracowników w budowaniu własnego wizerunku organizacji i tym samym uzyskanie przewagi konkurencyjnej na rynku.
Rynek szkoleń w Polsce, podobnie jak w przypadku wielu usług profesjonalnych, znajduje się w fazie intensywnego rozwoju. Kształtuje się dopiero zarówno strona podaży, gdzie pojawiają się coraz to nowe podmioty oraz oferty tematyczne, jak i strona popytu, gdzie coraz więcej organizacji odczuwa potrzebę budowania profesjonalnych kadr wysokiej jakości poprzez programy szkoleniowe. Cechą charakterystyczną tej fazy rozwoju rynku jest brak ścisłego uporządkowania oraz ogromne zróżnicowanie. Równocześnie na rynku oferowane są produkty szkoleniowe, których jakość i tematyka nie odbiegają od programów szkoleniowych oferowanych w krajach zachodnich oraz programy o znacznie niższej jakości merytorycznej, mniej fachowo przekazywane. Popyt jest również bardzo zróżnicowany. Istnieje wąska grupa firm, które szkolą swoich pracowników regularnie od kilku lat i właśnie obserwują u nich przesyt i znudzenie programami szkoleniowymi.
Na drugim biegunie znajduje się cały szereg firm średnich i mniejszych, które z usług szkoleniowych nie korzystały jeszcze nigdy lub korzystały w bardzo wąskim zakresie i dopiero wejdą jako klient na rynek szkoleń. Po środku znajdziemy wiele organizacji, które już zdają sobie sprawę z konieczności rozwoju kadr poprzez szkolenia i mają większe lub mniejsze doświadczenie w korzystaniu ze szkoleń. Są one jednak bardzo trudnym i niestałym klientem, gdyż brak im jeszcze umiejętności planowania szkoleń i wybierania oferty najwłaściwszej dla siebie. Często korzystają więc ze szkoleń przypadkowych, jako sposobu na doraźne problemy, co zwykle kończy się poczuciem zawodu i niechęcią do dalszych działań w tym zakresie. W firmach, które okazyjnie korzystają ze szkoleń, brakuje również pracowników nadzorujących cały proces szkoleniowy. Często brak też funduszy, pochłanianych przede wszystkim przez bieżące potrzeby i inwestycje, do których nie są zaliczane szkolenia.
Taki brak uporządkowania rynku powoduje, że pełna jego segmentacja według ściśle określonych czynników jest niemal niemożliwa.
W krajach wysoko rozwiniętych szkolenia pełnią dwojaką funkcję. Po pierwsze, dostarczają wiedzy na temat nowych technik i metod. Po drugie, stanowią jedno z podstawowych ogniw w systemie motywacyjnym pracowników. Korzyści płynące z drugiej funkcji szkoleń nie są jeszcze w Polsce wystarczająco upowszechnione. Przejawem tego jest częste traktowanie szkoleń, jako kosztu, koniecznego dla rozwiązania pewnych problemów, nie zaś jako inwestycji, która - jeśli zostanie dobrze zaplanowana i zrealizowana - może przynieść korzyści w relatywnie krótkim czasie. Taka postawa jest najbardziej charakterystyczna dla firm najmniejszych, choć rzadziej występuje także w pozostałych segmentach. Takie doraźnie instrumentalne traktowanie szkoleń jest bodaj najważniejszą przeszkodą, jaką rynek szkoleniowy napotyka na drodze swojego rozwoju w Polsce. Dlatego w obopólnym interesie - zarówno firm szkoleniowych, jak i odbiorców szkoleń - jest edukacja całego rynku, którego zasadniczym celem powinno być uświadomienie odbiorcom szkoleń /obecnym i przyszłym/, jak ważnym i niezbywalnym elementem działalności firmy i kariery zawodowej pracowników są szkolenia.